Kinh Nghiệm Khởi Nghiệp Và Kinh Doanh Cần Có 2024

Khởi nghiệp! Các bạn đừng bao giờ nghĩ các bạn bây giờ là mới bắt đầu khởi nghiệp, kể cả các bạn đang kinh doanh, chúng ta khởi nghiệp lại là chuyện bình thường. Tôi biết 1 câu chuyện đó là: Các đây 3 năm, công ty GE (General Electric) của Mỹ 126 năm tuổi. Tổng giám đốc khi phát biểu trước toàn nhân viên, ông nói “ Năm nay công ty chúng ta 126 tuổi và tất cả chúng ta sẽ khởi nghiệp trở lại “, đây là 1 câu nổi tiếng. Còn ở Việt Nam, tập đoàn lớn nhất của Việt Nam bây giờ là Vingroup, slogan của họ là :

“VINGROUP – Nơi tinh hoa hội tụ cùng phát triển” nhưng cách đây họ cũng đổi lại là “ Giữ mai tinh thần khởi nghiệp”.

Từ khởi nghiệp đã quá quen thuộc , có lẽ trong những năm qua đây là từ khóa Hot nhất trên Google. Tôi cũng được dự buổi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát động “ Khởi nghiệp quốc gia” cách đây khoảng 2 tháng. Tức là, nếu các bạn khởi nghiệp, các bạn sẽ được cả xã hội ủng hộ chứ không giống hồi xưa, người ta dùng những từ khắc khe nhất cho dân buôn bán. Thời tôi đã được mọi người tôn trọng , không định kiến nữa và đến thời các bạn là được mọi người tôn vinh nếu thành công.

Nói đến khởi nghiệp thì phải nói đến nghề nghiệp. Hiện nay có rất nhiều bạn đang nhầm giữa nghề và nghiệp. Nghề là cái mà chúng ta làm hằng ngày để kiếm sống, nghiệp là cái đeo bám chúng ta, bạn có đẩy nó cũng không ra , nó gắn liền với cuộc đời mình , như 1 sứ mệnh của bạn, bạn phải đem đến cho cuộc đời cái công việc này. Các cụ thường nói là nghề chọn người chứ người không chọn nghề, nghe thì lạ nhưng thực tế đúng như vậy . Khi chúng ta làm cái gì thì chúng ta gắn bó với nó, tâm huyết với nó, nó bám theo mình, không bỏ được, nhất là kinh doanh. Bác sĩ, giáo viên…có thể chuyển qua làm kinh doanh nhưng kinh doanh thì đố ai về làm giáo viên, bác sĩ . Kinh doanh nó hội tụ nhiều yếu tố và cảm xúc, đã kinh doanh thì phải có trả giá.

Nói đến khởi nghiệp, theo con số thống kê đối với các bạn mới , trong 5 năm đầu là 1 nữa phá sản. Trong 1 nữa ấy thì khoảng 20% là chết yểu ngay năm đầu, 50% chết trong vòng 5 năm, tỉ lệ cực kì lớn, sau 5 năm thì chúng ta mới tồn tại được. Năm năm tiếp theo thì chúng ta mới tính là đã thành công, 2-30 năm thì có thể tính là trường thọ, đối với các thương hiêu lớn tồn tại lâu dài , ghi dấu ấn hiện nay thì có thể xem như 1 tượng đâì bất tử và tôi hi vọng các bạn kinh doanh có thể xây dựng tượng đài bất tử như vậy.

Khán giả: Trong kinh doanh khó khăn rất nhiều, khó khăn lớn nhất là sự phát triển của khoa học công nghệ rất lớn nên hiện tượng chết yểu rất nhanh , trong clip của Hải tôi thấy Hải chuyển lĩnh vực kinh doanh rất nhanh, Hải có thể chia sẽ cách nào nảy ra ý tưởng kinh doanh và các sản phẩm để khởi động lại việc kinh doanh của mình trước sự thay đổi của thị trường?

Như tôi chia sẽ phần đầu, bố tôi luôn dặn lúc nào cũng phải nghĩ cách làm giàu nên khi ra đường tôi rất hay để ý đến những cơ hội kiếm tiền .Hiện nay, chúng ta chị ý thức được cái chúng ta có và mất . còn những cái lẽ ra có thì chúng ta không ý thức được. Cái mà chúng ta nói đến là cơ hội .

Ví dụ: khi bạn mất điện thoại , xe máy….. các bạn xót xa cũng cả chục năm, có lúc nào bạn nghĩ lại , trong những bạn mất bao nhiêu cái Iphone, biệt thự… chắc rất ít người đặt cho mình câu hỏi như thế. Tức là có những cơ hội mà chúng ta bỏ lỡ nhiều cơ hội kinh doanh, khi người ta thành công rồi mình mới nói “ À hồi xưa mình cũng nghĩ vậy” . Tôi lúc nào cũng tìm kiếm các cơ hội kiếm tiền. Nếu các bạn chủ động đi tìm thay vì chờ nó đến thì đôi lúc nó sẽ nãy ra nhiều ý tưởng hơn. Có những cơ hội không đến lần thứ hai , chính vì nó gõ cửa rất khẽ nên chúng ta phải để ý thật kĩ. Để kinh doanh thành công thì yếu tố đầu tiên là bạn phải “thèm tiền” . Bây giờ tôi không chỉ thèm tiền mà còn nghiện tiền. Tức là bạn phải khao khát làm giàu chứ nếu chỉ để giải quyết 1 nhu cầu nào đó thì nó sẽ không quyết liệt.; làm kinh doanh là phải máu lửa , vất vả . Tôi luôn tìm câu trả lời cho câu hỏi “20 năm qua tôi có bỏ qua cơ hội gì không?”.

Quay trở lại vấn đế khởi nghiệp, khởi nghiệp bây giờ không giống như thời xưa, thời của chúng tôi khi có cơ hội thì phải quyết tâm làm để kiếm sống, có cơ hội phải tận dụng rồi trở thành doanh nghiệp lúc nào không biết. Cón các bạn mấy giờ có học hơn, tư duy hệ thống hơn, logic hơn nên tôi khuyên các bạn hãy học. Có nhiều người nói ông Bill Gates không cần học đại học vẫn nổi tiếng thế giới nhưng mà đúng với ông ấy thôi và trên thế giới chỉ 1mình ông ấy thôi. Các bạn bây giờ phải định hình trước khi kinh doanh về cách thức , lộ trình….còn hồi xưa thì cứ thử, sai thì thử cách khác.

Xưa vì không có kiến thức kinh doanh nên tôi không tuyển quản lý vì nghĩ phải trả lương cao trong khi người đó không làm gì cả, 1 thời gian sau nhân viên vi phạm rất nhiều, tôi phải mất công quản lý, kiểm tra trong khi có thể làm được nhiều việc khác,tình hình chỉ cải thiện khi tôi bầu ra 1 người quản lý. Tôi rút ra 1 bài học : Quản lý là người thay giám đốc kiểm tra, đôn đốc nhân viên để giám đốc có thời gian làm những việc lớn hơn. Tư duy của tôi lúc ấy là tư duy kinh nghiệm cho nên mất rất nhiều thời gian.

Tôi rất đam mê, cả cuộc đời tôi là 1 chuỗi các đam mê. Khi làm mái hiên hay hiệu ảnh tôi đều say mê làm, tay nghề của tôi khi ấy có khi còn hơn nhân viên kỹ thuật, tôi quan niệm là mình phải biết mới quản lý được nhân viên, chắc nhiều người cũng đồng ý quan điểm này. Đến 1 thời điểm, tôi nhận ra mình đang mất nhiều thời gian vào những việc mà nếu mình bỏ 2-3 triệu thì người khác còn làm tốt hơn mình, trong khi khoảng thời gian đó có khi mình đã kiếm ra vài tỷ. Việc đơn giản ấy không có ai dạy bảo cả, tôi đều phải thử sai. Tôi đúc kết ra rằng : Người giỏi không phải cái gì cũng làm được, người giỏi là người biết sử dụng cái giỏi làm sao để người khác phục vụ cho mình. Tôi nhận ra yếu tố con người là tài sản lớn nhất của công ty Phú Thành , cho nên về sau tôi thay đổi các chiến lược của mình.

Trong thời buổi cạnh tranh, các bạn khởi nghiệp có thuận lợi là được xã hội ủng hộ. tuy nhiên, thị trường nó khắc nghiệt hơn thời xưa rất nhiều , tức là, cái gì làm ra tiền thì mọi người đổ xô vào làm, cạnh tranh khắc nghiệt hơn. Cho nên các bạn phải có hướng riêng, ngoài tư duy logic thì còn phải tạo cho mình sự khác biệt. Hầu hết các sản phẩm của Việt Nam khi sự dụng chỉ có cảm giác hơi yên tâm chứ chưa làm cho chúng ta thật sự hài lòng. Hầu như chúng ta đều phải đối mặt với các sản phẩm không yên tâm hàng ngày . Hiện nay, Vệt Nam mới phấn đếu đến cái đã yên tâm thôi nhưng ở nước ngoài đã phát triển lên cao nữa, ngoài yên tâm còn phải có sự hài lòng. Những hãng sản phẩm thành công là phải đen đến cho khác hàng sự cảm động.

Khán giả: Nếu nói về khởi nghiệp đúng bài bản thì chúng ta có rất nhiều nguồn thông tin nhưng tôi muốn bạn chia sẽ ở góc này. Bạn là 1 người làm thật ăn thật , có nhiều kinh nghiệm, 1 lời khuyên đối với những người đang tìm tòi khởi nghiêp như chúng tôi, những sự lựa chọn cho năm tới, năm sau nữa khi ở lứa tuổi này mà chúng tôi còn nghĩ tới khởi nghiệp.

Tất nhiên, buổi giao lưu này không phải với sinh viên mà với những người đã có kinh nghiệm nhiều năm , về chuyên môn có khi còn giỏi hơn tôi rất nhiều. Tôi làm cái gì cũng sẽ nhỉnh hơn người khác 1 tí, ví dụ: nếu tôi làm 1 người rửa xe, khi khách đến tôi sẽ dắt xe vào cho khách, mời khách uống nước rồi mới rửa xe…., cái gì cũng vậy, phải có 1 chút khác biệt so với người khác, nhất là nghành dịch vụ thì phải làm khách hài lòng. Nếu các bạn làm kinh tế thì các bạn sẽ quen thuộc câu nói: Không bán cái gì chúng ta có mà bán cái gì khách hàng cần. Đây chỉ là lý thuyết thôi, thực tế thì ít ai làm được. Trước đây làm gì có chuyện bạn mua cua thì người ta làm sạch sẵn , thịt băm sẵn …… đó là chính là cái làm dịch vụ tốt hơn , làm cho nó khác biệt, tuy nhiên, cái khác biệt đó rất dễ bị sao chép, nó đòi hỏi bạn phải nghĩ ra nhiều cái mới hơn. Nếu nói về tuổi hơi lớn mà khởi nghệp thì tôi có 1 ví dụ: ông chủ lớn của KFC khởi nghiệp năm 65 tuổi và ông xây dựng được 1 hệ thống lẫy lừng toàn cầu chỉ sau MCDonald. Đấy là 1 ví dụ, khởi nghiệp là không giới hạn về tuổi tác miễn là chúng ta có đam mê, chịu khó.

Những yếu tố tạo nên thành công rất nhiều như may mắn, quan hệ…. nếu trừ dần đi thì tôi tin chắc cái cuối cùng là sự chịu khó , đó là cái bắt buộc. Trong 20 năm kinh doanh, tôi chưa từng thấy ai thành công mà không chịu khó. Tôi có thể khẳng định, tôi là người chịu khó nhất công ty của mình. Tôi đã trải qua rất nhiều thăng trầm trong cuộc đời mình, tôi ý thức được rằng trong vài năm tới có thể mình không còn cơ hội nữa , cho nên, mình phải làm bù cho những năm tới nếu có thua lỗ và bù cho những năm trước có những giai đoạn mà mình đốt tiền . Tôi ý thức về cơ hội, có những người cơ hội không đến lần thứ 2 trong đời, cho nên nế đã có cơ hội thì mình phải làm, làm không ngừng nghỉ.

Khản giả: Như vừa rồi Hải nói, trong quá trình thử sai của mình Hải nhận ra 1 điều là phải dùng người giỏi. Vậy Hải có thể chia sẻ kinh nghiệm quản lý và thu hút nhân tài, tạo động lực cho hệ thống nhân sự thực hiện những công việc theo ý của mình .

Nhân sự là 1 vấn đề đau đầu cho những công ty, tập đoàn, kể cả những tập đoàn lớn như Vincom; giữa những tập đoàn lớn đó cũng có sự cạnh tranh rất lớn về nhân sự. Ngày xưa khi thấy nhân viên đủ lông đủ cánh rồi là tách ra , tôi khó chịu, hằn học lắm những bây giờ nghĩ lại nếu mình giống họ thì mình cũng ra riêng, đâu ai muốn suốt đời làm thuê cho người khác. Nếu muốn giữ họ chỉ có cách là chia sẻ, tạo động lực, chia sẻ bằng cơ chế quyền lợi và nhân viên ấy cũng chính là động lực để ta phấn đấu, chúng ta phải lớn lên đến mức để làm người ta tin tưởng mà ở lại

Khán giả: Qua câu chuyện của anh, anh có thể chia sẻ về khái niệm thành công không?

Thành công là làm những điều mình muốn và làm tốt , được đóng góp cho xã hội, được mọi người ghi nhận , được mọi người tin tưởng . Tất nhiên, trong kinh doanh mục tiêu lợi nhuận rất quan trọng. Công thức để thành công cho những người mới khởi nghiệp là đam mê, sở trường, tỉ suất lợi nhuận ví dụ đối với tôi, tôi thấy nghành Led có lợi nhuận hơn và chúng ta phải tập trung nguồn lực vào cái gì có hiệu quả nhất, vì vậy tôi chọn con đừng làm Led . Nói về sở trường thì rất rộng, ta có thể chia nhỏ ra thành kiến thức , kỹ năng ….

Khán giả: Cắt lỗ là 1 kỹ thuật trong kinh doanh. Anh có chia sẽ trước khi dừng hệ thống ảnh, anh lỗ mất 1 năm. Nếu được quay trở lại anh sẽ cắt vào thời gian ấy hay là lùi trước 1 thời gian?

Nếu việc tôi chấm dứt hiệu ảnh chỉ là cái nghành buôn của riêng tôi thì khác nhưng ở đây nó lại liên quan đến rất nhiều con người nên tôi cũng không hối hận lắm vì nó giúp tôi thanh thản bởi mình cũng đã cố hết sức rồi , nếu tôi chấm dứt ngay khi mới chớm lỗ chắc giờ tôi cắn rứt lắm.

Cái quan trọng để thành công là phải có máu kiếm tiền đạt đến mức độ nghiện , biến nó thành đam mê của bạn ; xác định được việc kiếm tiền là một công việc vất vả, đương đầu và chấp nhận khó khăn – giám đốc là người giải quyết những công việc khó , xử lý những vấn đề rắc rối, kinh doanh phải có độ liều; ngoài ra bạn phải có mơ ước – hãy đưa ra những cái mơ ước gần thôi, đừng mơ những cái không tưởng, khi đạt được những mực tiêu của mình rồi thì phải đặt ra được những mục tiêu tiếp theo , đừng thả lỏng mình; điều tiếp theo tôi khuyên là đừng hài lòng với những gì mình đạt được mà hãy tiếp tục đặt ra mục tiêu mới.

Khán giả: Những dự án của anh đôi lúc không thành công 100%, vậy anh có thể chia sẻ những thất bại và bào học từ nó.

Để đạt được những thành công như hiện tại tôi cũng đã trải qua rất nhiều thất bại, thất bại thảm hại nhưng nó chưa đủ để tôi gục ngã. Cách đây chục năm, tôi đầu tư vào sản phẩm cửa thép vân gỗ, tôi ra nước ngoài và tìm thấy sản phẩm ấy cũng đã bắt đây vào liên hệ, nhập dây chuyền, soạn hợp đồng, thuê mặt bằng, nhân sự ….. mọi thứ đã sẵn sàng rồi những tôi chợt nghĩ lại tại sao tôi lại tốn hàng triệu đô nhập nó về trong khi chưa biết có thành công hay không , tôi thử nghiệm lại bằng cách ra tổ chức sự kiện mắt sản phẩm, in tem nhãn hoàn chỉnh như đã nhập sản phẩm, đầu tiên cũng có tín hiệu tốt nhưng chỉ nữa năm sao thì bùng bổ khủng hoảng về bất động sản trong khi sản phẩm này chủ yếu đánh vào các chủ đầu tư khu đô thị , chung cư, lúc ấy tôi nhảy vào thì chỉ có nước chết, tôi không dám bán nữa , 1 năm rưỡi sau tôi chấm dứt hẳn sản phẩm này. Đó là 1 cái thất bại đầu tiền. Thất bại thứ 2 là công tắc điện điều khiển từ xa . Sản phẩm này cũng tung ra thị trường rồi những đúng vào mùa Nồm, như các bạn biết, trời Nồm ở Việt Nam thì có hiện tượng nước đọng , tường nó còn thấm ra đầy nước kia mà, thế rồi nước thấm vào ổ điện gây chập làm lỗi rất nhiều không thể khắc phục được .

Sau 20 mấy năm, tôi học được không phải từ những thành công mà là chấp nhận thất bại. Thứ nhất là nhờ những kinh nghiệm của mình để lường trước thất bại, thứ 2 là nếu thất bại thì mình có thể chấp nhận nó .

Khán giả: Có bao giờ anh nghĩ đến tăng thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần cho nhân viên của mình chưa?

Một năm trở lại đây tôi có suy nghĩ khác, trước đây kinh doanh thì mình đặt tiêu chí lợi nhuận lên hàng đầu những sau khi nhận ra yếu tố con người là quan trọng nhất, giám đốc giỏi thì nhân viên phải lương cao . Ở Phú Thành tỉ lệ công nhân rất lớn, trên 50% , tôi tự hào công bố lương trung bình của nhân viên Phú Thành là 12 triệu/ tháng . Thứ 2 là trong thời gian khủng hoảng của công ty, các cuộc họp hoàn toàn là bàn về việc cắt giảm cái này , cái kia những có 1 cái tôi kiên quyết không cắt đó là bếp ăn buổi trưa . Tôi nghĩ lương không cao , trong thời buổi khủng hoảng này chỉ có cái bếp ăn buổi trưa để gắn kết với nhau và cũng đỡ tiền cho nhân viên khỏi phải ra ngoài. Tôi ý thức lương là yếu tố quan trọng tạo ra sự hài lòng, sự yên tâm để họ đóng góp nhiều hơn nên tôi luôn có những chính sách tăng lương cho nhân viên của mình. Tôi hiểu được những mong muốn cơ bản của mình thì nhân viên của mình cùng như vậy cho nên tôi vẫn lo cho nhân viên của mình trong một mức độ nào đó.

Một số nguyên tắc các bạn có thể áp dụng trong công việc và cuộc sống :

Thứ nhất: Giá không phải là cái duy nhất để thương lương,
Thứ 2:Tách con người ra khỏi vấn đề . Ví dụ: Trong công ty tôi trước đây có 1 nhân viên kỹ thuật giỏi những lại giao tiếp kém, gặp tôi không bao giờ chào cả, lúc đó tôi cay lắm nhưng nhớ lại hồi xưa mình học là phải tách con người ra khỏi vấn đề, mình cần họ chào hay cần gì, cái mình cần là họ đóng góp cho công việc, cho công ty .
Thứ 3: Đánh vào lòng tham . Con người ai cũng có lòng tham , bạn hãy khai thai việc đó trong kinh doanh, khai thác chứ không lợi dụng.

Các bạn khởi nghiệp sẽ có khó khăn về vốn. Các bạn là sinh viên thì lấy đâu ra vốn. Cũng đánh vào cái lòng tham đấy thôi, bạn không có tiền thì xin mua nợ và trả lãi giá cao hơn , tuy nhiên các bạn cũng phải giữ uy tín. Hiện nay môi trường kinh doanh ở Việt Nam tôi thấy các doanh nghiệp không tin nhau như hồi xưa nữa. Các bạn mới khởi nghiệp hãy tạo lòng tin, tạo uy tín. Trong thời điểm khó khăn nhất của mình, tôi còn vào chùa để vay tiền mà. Một lời khuyên là các bạn có vay mượn của ai thì nên giữ lời hứa, giữ uy tín và nó sẽ tạo thành cái thương hiệu của bạn.

Khán giả: Khi anh phải lập nghiệp sớm, anh đã làm cách nào để dung hòa giữa sự nghiệp và gia đình? Khi anh thương thảo với đối tác thì điều gì là tiên quyết để anh mang vào bàn đàm phán đó?

Tôi thường làm thơ, nghe nhạc để thư giản chính mình. Tuy nhiên để cân bằng giữa gia đình và sự nghiệp tôi vẫn đang cố gắng rất nhiều. Đối với đối tác, ngoài nghĩ cho mình tôi cũng nghĩ cho cả đối tác, quan điểm của tôi là khi đến với nhau thì cả hai cùng có lợi.

Vừa rồi tôi có nói về tư duy hệ thống. Hồi đó tôi mở chỉ để kiếm sống thôi, khác với các bạn bây giờ. Ví dụ: Một anh bán phở sau 10 – 20 năm gặp lại vẫn là anh bán phở có thể anh rất giàu. Đó là cái khác nhau giữa làm kiếm sống và làm doanh nghiệp. Làm doanh nghiệp phải luôn nghĩ đến việc tối đa hóa lợi nhuận , tranh thủ tối đa cơ hội.

Khán giả chia sẻ: Bản thân mình cùng làm nhiều, vấp ngã nhiều. Thương mại điện tử là tương lại. Trong nghành thương mại điện tử , người ta có thể mua được mọi thứ trên mạng và các nghành phụ trợ như thanh toán điện tử hay vận chuyển hàng . Theo quan điểm của tôi nó vẫn ở thì tương lai . Có rất nhiều bạn hỏi tôi về kinh doanh Facebook , nó vẫn có thể sinh tồn được, vẫn có lời. Nghành thương mại điện tử vẫn có đất phát triển những để biết khi nào nó phát triển rực rỡ thì khá mơ hồ. Lấy ví dụ thực tế là ở Trung Quốc – một nước có văn hóa gần mình nhất, tôi lấy 1 khía cạnh nhỏ của thương mại điện tử là thanh toán điện tử , người ta đã dùng thẻ ngân hàng để mua hàng rất nhiều, trong khi điều này ở nước ta còn khá hạn chế, sự chuyển biến đó của Trung Quốc chì trong vòng 2 năm.

Bill Gates có 1 câu: